Lea **
Pascal Mercier werd wereldberoemd met Nachttrein naar Lissabon, over een leraar klassieke talen die in een opwelling in Lissabon op zoek gaat naar het levensverhaal van een Portugese arts. In Lea, dat vijf jaar erna uitkwam, herken ik veel thema’s. Ook hier zijn er twee mannen wier levens gespiegeld worden en ook hier is de vraag hoeveel ruimte een mens heeft om de koers van zijn leven te bepalen.
In het voorwoord gaat de auteur hier ook op in, sterker nog: hij kauwt de lezer voor waar het boek over gaat, over de ervaring, ‘dat zelfs mensen met wie we door grote intimiteit verbonden zijn, van ons kunnen vervreemden’ En zo kunnen we ook van onszelf vervreemden, ‘bijvoorbeeld als we merken dat we niet ons eigen leven leiden, maar het leven dat anderen van ons verwachten.’ Het zal te maken hebben met het feit dat Peter Bieri, zoals Mercier eigenlijk heet, hoogleraar filosofie was aan de Vrije Universiteit in Berlijn, maar irritant is het wel. Als je dan per se wil betuttelen: dat kan ook in een nawoord.
Ook gaat hij uitgebreid uitleggen hoe hij het verhaal vanuit dat idee van vervreemding heeft vormgegeven, hoe hij op het idee kwam om de tragedie door de hoofdpersoon te laten vertellen aan een ander. Nou bedankt, meneer Mercier, het effect hiervan is dat je de constructie steeds door de roman heen ziet. Dat maakt de leeservaring er niet beter op. En, het levert gekunstelde overgangen op.
Martijn van Vliet, wetenschapper, ontmoet op een terras in de Provence een gewezen chirurg, en hij vertelt hem over zijn dochter Lea, met wie hij na de dood van zijn vrouw alleen achterbleef. Het meisje leefde pas weer op toen ze een violiste Bach hoorde spelen op straat. Dat wil ze ook! Vader faciliteert haar in alles, dochter blijkt een supertalent. Wel moet hij met lede ogen toezien hoe zij steeds meer van hem vervreemdt. ‘Ik heb met een viool het leven van mijn dochter verwoest!’ was zijn gedachte als hij haar met een verrekijker beloerde in de tuin van het gesticht. De behandelend arts verbood hem namelijk bezoek. Dit staat al op pagina 56, dus we weten al snel dat die vioolcarrière desastreus gaat aflopen.
Tijdens de reis die de twee mannen maken vertelt Martijn in brokken zijn verhaal aan de chirurg. Ook die heeft het nodige meegemaakt, al horen we daar maar af en toe iets over. De nadruk ligt op de verstoorde relatie tussen de gekwelde vader en dochter en hoe hij steeds driestere acties onderneemt om weer bij haar in het gevlei te komen, terwijl zij steeds gekker wordt. Dat levert soms spannende passages op, zoals wanneer hij bij een oud mannetje in Cremona een Guarneri koopt, een viool die miljoenen kost. Maar dat kan de boel niet redden in dit pathetische verhaal.
Het boek is uit 2009, maar is opnieuw uitgebracht. Met een lelijke cover. Ook dat nog.
Uitgeverij Wereldbibliotheek 223 blz. € 22,99 (e-book € 9,99)
