Mooi doodliggen ****
Kunt u zich nog herinneren dat die journalist Babtsjenko zogenaamd was doodgeschoten en een dag later opeens op een persconferentie verscheen? De moord bleek in scène gezet door de Oekraïense veiligheidsdienst. Het verhaal triggerde A.F.Th. van der Heijden en hij maakte deze Rus, omgedoopt als Grigori Moerasjko tot held van zijn nieuwe roman.
Mooi doodliggen, dat moet hij nadat zes kogels hem zogenaamd hebben doorzeefd, in een plas varkensbloed. Zelfs zijn vrouw weet van niks. Na een paar dagen mag hij dan met een nieuwe identiteit ergens verder leven, herenigd met zijn gezin. Dat is het plan. Maar in het lijkenhuis besluit hij te ontsnappen en als zichzelf de persconferentie binnen te stappen, tot verbijstering van het deels bevriende journaille.
Een van hen is Natan Haandrikman, een Nederlandse fotograaf, die hij heeft leren kennen omdat zich ze beiden in de materie van de MX17 hebben vastgebeten. Natan heeft bij die ramp zijn ouders verloren. Dat Van der Heijdens eigen zoon, die acht jaar geleden is verongelukt, voor deze Natan model heeft gestaan, is niet belangrijk voor het verhaal, maar wel een ontroerend gegeven. Zo wil de schrijver Tonio in leven houden, door zich voor te stellen hoe hij nu zou zijn, acht jaar later. Ook laat hij hem zo de rouw doormaken die de ouders in het echt om hun zoon hebben gevoeld.
Poetin heet hier President Tsaar, ‘de president met de pokerface en het pruttelmondje’, en president Trumpet spreekt voor zich. Genadeloos zet hij ze neer met al hun gekonkel en opportunisme: ‘De verstrengeling van Rusland en Amerika speelde zich eerst in een intiem duister af, een soort diplomatieke darkroom, met alleen twee lispelende tolken erbij. De kermisworstelaar en het piepkuiken konden het uitstekend met elkaar vinden, zo bleek na afloop van het gescharrel. Het verraad aan ieders eigen vaderland en achterban concentreerde zich in een instant broederschap, een bromance van ongekende diepte en duurzaamheid.’
Niet alleen de wereldpolitiek wordt becommentarieerd, ook het fenomeen voetbal, de tatoeagerage, het toerisme in Amsterdam (horden sprinkhanen met rolkoffers die de oude binnenstad kaalvreten), Jane Fonda die er op haar tachtigste nog probeert uit te zien als Barbarella: alles krijgt er van langs met een flinke dosis humor. Zelfs het verschijnsel zwartepiet komt, via Natan Haandrikman, dit Russische verhaal binnen. Wat een timing!
Maar naast dit alles is dit verhaal ook, en vooral een verhaal over de liefde, tussen Grigori en zijn geliefde Yulia. Een geweldig karakter, die Yulia, stoer en sentimenteel, met haar blauwe naveldons, die hem rücksichtlos het huis uitgooit omdat hij haar niet in vertrouwen heeft genomen over zijn gefakete dood. Daarna moet hij alleen verder en rest hem niets anders dan wraak te nemen op de 298 gevallenen, via ‘een ritselend toetsenbord.’
Daar zal het ongetwijfeld nog verder over gaan in een serie aangekondigde romans die de MX17 ramp als onderwerp hebben, met Natan in de hoofdrol. De uitgever had de term ‘Russische bibliotheek’ al in de mond genomen.
Uitgeverij Querido 368 blz. €22,99
Volgende week
Bespreekt Mieke De dochter van Crusoe van Jane Gardam.
En wat vindt u ervan? Geef uw mening over dit boek en lees de mening van anderen op miekesleesclub.nl
