Mungo ****
Met Shuggie Bain had Douglas Stewart een onwaarschijnlijk succes: Door 44 uitgeverijen geweigerd worden en dan de Booker Prize winnen. Dat zijn mooie verhalen! Shuggie stal ook mijn hart en Stewarts tweede boek moest ik natuurlijk lezen! Wel weer een dikkerd, maar ik begon er enthousiast aan. In het begin was ik teleurgesteld: Mungo leek wel heel erg op Shuggie. Wéér een homoseksuele jongen in de puberteit met een alleenstaande moeder die altijd laveloos is. En wéér die armzalige flat in de slechtste buurt van Glasgow. En wéér een broer en een zus, in dit geval een slimme meid die naar de universiteit wil. Om dat voor elkaar te krijgen moet ze wel wekelijks met een docent neuken in een treurige caravan, die haar dumpt zodra ze zwanger is. Ja, de armoe, de narigheid, het huiveringwekkend gore, het is er allemaal weer, maar ook het liefdevolle, het zuivere, net als in Shuggie Bain. ‘Hij was van nature zo eerlijk en oprecht dat bedrog hem uitputte’, staat er ergens.
Maar verschillen zijn er ook: Mungo’s moeder is een egoïstisch wijf, die haar kinderen soms weken in de steek laat. Wanhopig probeert ze nog een vent aan de haak te slaan, ze is immers pas 34. Misschien is Mungo wel beter, maar de verrassing is minder groot. Overduidelijk heeft Stewart ook nu uit zijn eigen jeugd in Glasgow geput. Een nieuw element is de felle strijd tussen katholieken en de protestanten. Mungo’s broer Hamish is de leider van de protestanten, ook al is hij klein van stuk en draagt hij een ziekenfondsbril met dikke glazen, het is een meedogenloze bendeleider, die al op jonge leeftijd een gezin heeft. Hij wil dat Mungo meedoet met de gevechten: hij moet een echte kerel worden! Daar voelt de zachtmoedige Mungo niets voor, maar hij is niet opgewassen tegen Ha Ha, zoals Hamish wordt genoemd. Bovendien is hij verliefd geworden op James, een katholieke jongen die duiven houdt. Die liefde is wederzijds, maar moet uiteraard geheim blijven in deze harde wereld.
Stewart beschrijft die liefde meesterlijk. Om aan nieuwsgierige blikken te ontkomen, fietsen ze de stad uit, Mungo op de bagagedrager: ‘Hij greep zich vast aan de uitstekende botten van James’ heupen. Hij liet zijn duimen langzaam onder diens wollen trui kruipen en langs de warme huid strijken. Het was niets, maar het voelde als alles.’ In afwisselende hoofdstukken vertelt Stewart twee verhalen. In het ene verhaal gaat Mungo in het gezelschap van twee mannen die zijn moeder bij de Anonieme Alcoholisten heeft ontmoet op een visweekendje naar de Highlands, om hem ‘mannelijker’ te maken. Dat loopt uit op een enorm drama. De tweede lijn is die periode daarvoor, waarin hij kennismaakt met James. Ook dat loopt gruwelijk af.
De structuur waarin die twee verhaallijnen bij elkaar komen, maakt het extra spannend, en de laatste hoofdstukken zijn ongekend gewelddadig.
Die combinatie: de beschrijving van extreem geweld en de subtielste erotische ervaringen. Stewart is er een meester in. Dus ja, ik was toch weer verkocht.
Uitgeverij Nieuw Amsterdam 400 blz. €24,99 (e-book €12,99)
