Nargis ***
Het eerste boek van Forugh Karimi won meteen een prijs, de Hebban debuutprijs. In De moeders van Mahipar vertelde ze het verhaal van een Afghaanse vluchteling, de dappere Lolo die aan haar gewelddadige man ontsnapt, en haar zoon een nieuwe toekomst in Nederland geeft. Nu komt ze met een novelle, ruim negentig bladzijden, en ook hier staat een gezin centraal dat zijn draai moet zien te vinden in een andere, westerse cultuur.
Karimi zet meteen de boel op scherp, dat moet ook wel als je niet aan een dikke roman begint. De ik-figuur, de zeventienjarige Nargis, heeft ouders die aan het ruziën zijn en een zus die zichzelf snijdt en zich opsluit in haar kamer. Dat Nargis op het gymnasium zit, weten we omdat er al meteen een tekstboek Latijn op de grond valt. Slim meisje dus! Er is ook een broer, die is opgesloten. Haar moeder zit wezenloos op de bank tv te kijken, vader drinkt wodka in de schuur. (Wodka, de drank voor stiekeme drinkers want je ruikt hem niet). Familieleden als eilandjes, ze leven totaal langs elkaar heen.
‘Mijn vader zegt dat als hij geweten had dat narcissen in Nederland geen geur hebben, hij me een andere naam had gegeven. Maar toen ik geboren werd, woonden mijn ouders nog niet zo lang in Nederland, en als je in een azc woont kom je niet zo veel in aanraking met bloemen.’ Volgens babá ruiken narcissen in Afghanistan heel lekker, maar ik weet niet zeker of dat waar is. Hij vindt álles van vroeger mooier en beter.’ Ziedaar het klassieke, droevige verhaal van de immigrant, ‘Who wishes he would ‘ve stayed home, zoals Bob Dylan al zong, ‘Who eats but is not satisfied. Who hears but does not see.’
Wat deze kleine roman de moeite waard maakt is het perspectief van Nargis. Door háár ogen beleef je deze kleine tragedie. Langzamerhand kom je erachter wat er aan de hand is. Broer Omid zit dus in de gevangenis, en noch moeder, noch vader kunnen het opbrengen om hem op te zoeken, zo schamen ze zich voor hun zoon. Als Nargis dan maar alleen gaat, stelt hij een vraag waardoor er een lichtje bij haar gaat branden. Nee, ik zal niet te veel verklappen, dat zou jammer zijn.
Soms is de problematiek een tikje cliché, als vader uitbarst in tirades bijvoorbeeld; ‘Wat hebben we misdaan, we lieten alles achter om jullie een goede toekomst te geven. Nooit zullen jullie dat begrijpen! Ik heb in Kabul rechten gestudeerd. Aan de universiteit! Nu ben ik heftruckchauffeur’.’
Dat ís ook erg, maar Nargis reageert stoïcijns. ‘Alsof wij hun levensverhaal niet kennen. Alsof het onze schuld is dat er al zo lang een oorlog woedt in Afghanistan.’ Een heerlijk dwars karakter, deze Nargis, iemand die op de rand van de volwassenheid staat en haar eigen pad durft te kiezen, sterk, maar ook kwetsbaar. ‘Nargis’ is niet te lang, niet te ingewikkeld, maar het gáát wel ergens over. Een perfect ‘Young adult boek’!
Uitgeverij Meridiaan 96 blz. € 18,50 (e-boek € 9,99)
