Turbulentie ***
David Szalay, van wie ik nooit gehoord had, maar die toch al een vijftal boeken schreef waarvan er een bijna de Man Booker Prize won, is een handige, knappe schrijver. Zijn proza leest heel makkelijk weg, maar geeft hij je in dit dunne boekje van nog geen 150 bladzijden wel een inkijkje in twaalf verschillende levens. In twaalf als vliegtuigreizen getitelde hoofdstukken worden die levens beknopt uit de doeken gedaan. Noem het een wereldomspannende verhalenestafette die zich voornamelijk in de lucht afspeelt.
We beginnen bij een vrouw die zojuist een maand in het huis van haar zoon heeft doorgebracht in Londen. Hij heeft prostaatkanker, zij gaat terug naar haar huis in Spanje. ‘Hij woonde al tientallen jaren in dit appartement, als sinds hij begin twintig was, zijn hele volwassen leven.’ Je hebt meteen een beeld van zo’n man. Hij boekt op zijn laptop een vlucht voor haar naar Madrid, ‘ze bedacht hoe makkelijk dat ging tegenwoordig – een vliegticket kopen, reizen’. Stiekem heeft ze last van vliegangst , en ze drinkt zich moed in met één ‘bloody mary’ teveel, en als het toestel last krijgt van turbulentie, wordt ze onwel en valt over haar buurman heen, die op weg is naar Dakar.
In het volgende hoofdstuk wordt deze Cheikh op het vliegveld afgehaald door zijn chauffeur. Cheiks zoon blijkt door een taxi aangereden, en de piloot die als passagier op weg naar het vliegveld in die taxi zat is de volgende met wie we kennismaken. Hij moet naar São Paulo, en daar komen we hem tegen in het bed van een journaliste, een snelle datingapp-afspraak. Zij wil hem snel lozen omdat ze naar Toronto moet om een beroemde schrijfster te interviewen. Maar na haar vlucht van tien uur heeft die schrijfster geen tijd: haar dochter gaat bevallen. En zo stappen we van het ene leven in het andere. Soms gaat het luikje wel weer erg snel dicht. Die levens zijn rommelig, geteisterd door ziektes, of ontrouw, complex. Geldnood, bedrog, huiselijk geweld… Het komt allemaal langs.
Geen dikke roman dus met uitgewerkte karakters, maar wel een schoolvoorbeeld van ‘show, don’t tell. De schrijver die opgroeide in Londen, in België en Canada woonde en nu in Boedapest verblijft, heeft ongetwijfeld veel gevlogen en daar zijn inspiratie opgedaan. We zweven verloren boven de aarde. Iedereen is uiteindelijk eenzaam in deze vluchtige wereld, lijkt hij ons te willen zeggen. En, o ja, aan het eind komen we, via zijn dochter, weer uit bij de prostaatkankerpatiënt.
Haast haast, vlug vlug, dat is de moderne tijd. We vliegen dan wel de hele wereld over, maar zijn niet in staat om wezenlijk interesse te hebben of contact te maken. De titel geldt zowel voor die plek als voor die levens.
Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar 144 blz. €16,50, e-book €9,99
