Lees hier de meningen van verschillende mensen over het boek Het einde van de eenzaamheid van Benedict Wells. Lijkt het u leuk om zelf ook een recensie te schrijven? U kunt u opgeven via Miekes Leesclub.
R. de Vries
Hoewel ik niet erg enthousiast aan dit boekje begon, heb ik het toch met veel plezier gelezen. De schrijver wist me snel in het verhaal te trekken. Niet in de laatste plaats vanwege de beschrijving van de plaats en de periode waarin het speelt. De personages worden niet heel diepgaand beschreven, en hun gedrag en ontwikkeling roept daardoor soms ook vragen op (bijvoorbeeld Ursel en haar toch vrij plotselinge dood), maar dat was niet heel erg storend. Het taalgebruik is soms wat archaïsch, maar dat past wel helemaal bij het verhaal. Afgaande op het nawoord van de vertaler, heb ik een aantal diepere lagen gemist. Dat heb ik opgevat als een uitnodiging om het boekje nog eens opnieuw te lezen.
A. D. Strijk
Het boek gaat over twee broers en een zus, die op jonge leeftijd hun ouders verliezen en op een internaat terechtkomen. Vooral de jongste broer, Jules, die het verhaal vertelt, lijdt onder eenzaamheid, onzekerheid, angst voor de dood, identiteitsverlies. Zijn broer en zus gaan eigen wegen.
Schrijfambities zullen Jules later helpen een plaats in het leven te vinden. De vriendschap met Alva, een eenzaam, moeilijk meisje, en een lezer, verlichten Jules’ leven, maar hij durft haar later zijn liefde niet te bekennen. Ze verliezen elkaar uit het oog, maar vinden elkaar veel later terug, en, na een spannend intermezzo in Luzern, trouwen ze.
Het verhaal is voor het grootste deel een terugblik van Jules. In een ziekenhuis, na een motorongeluk, vlak na de dood van Alva (!), overdenkt hij zijn leven. Dat gaat met sprongen in de tijd. Het verlies van zijn ouders wordt voelbaar in zijn herinneringen (het bekijken van foto’s, een LSD-trip).
De verleden tijd loopt geleidelijk in op het heden, en het wordt duidelijk dat de familiebanden door de tijd heen hechter zijn geworden, door crises heen (zijn zus is bijv. een tijd drugsverslaafd). Jules voelt zich opgenomen in zijn familie, en de liefde van en voor Alva heeft een fundament onder zijn leven gelegd, dat ook na haar dood standhoudt.’. Einde eenzaamheid.
De verteltrant is traditioneel, vrij eenvoudig, gevoelig, met poetische noties. Minpunt: beeldspraak en vergelijking zijn soms minder gelukkig (bijv. ‘voorpret die zich als een stolp over het internaat welft’).
Als een boek zo sterk is als zijn eerste zin, dan is dit een sterk boek. Ik ken de dood al heel lang, maar nu kent de dood mij ook.’ Een heel menselijk verhaal, over verlies en verdriet, en hervonden vrede, op een fijnzinnige manier verteld.
A. G. Brom – van Loosbroek
Dit boek beschrijft het leven van een man, die op vroege leeftijd zijn ouders verliest. Het is prachtig geschreven in prettige gewone taal en wordt nergens hoogdravend. Leven en dood, vriendschap en liefde, vrolijkheid en somberheid, alle gevoelens worden uitgebreid verwoord.
Wat mij betreft een aanrader.
Y. Eurlings
De drie kinderen Liz, Marty en Jules Moreau groeien in de jaren 80 op in een internaat, nadat hun ouders tijdens een tragisch ongeluk zijn omgekomen. Het boek wordt beschreven vanuit het zichtpunt van Jules en hoe hij opgroeit als jongste lid van dit gezin. Als hij op het internaat komt, ontmoet hij Alva, ook een buitenstaander en ze worden vrienden. Jules is een herinneraar en een bewaarder vertelt Alva hem, alleen moet hij er zijn halve leven over doen om daar achter te komen. Ze verliezen elkaar uit het oog, maar ontmoeten elkaar op verschillende momenten weer.
Het verdriet dat de broers en zussen delen rond de dood van hun ouders, dat uiten ze op verschillende manieren. Gaandeweg zien we hoe iedereen er door de jaren mee is omgegaan, waarom ze bepaalde keuzes maakten en worden er zaken besproken die ze al veel eerder hadden moeten bespreken. Alva komt en gaat in het leven van Jules.
Het boek staat vol mijmeringen aan vroeger, hoe men met verdriet en eenzaamheid omgaat, het hebben van familie en vrienden en het terugvinden van de saamhorigheid en de band tussen hen in. Er staan prachtige zinnen in, die aan de ene kant reflecterend werken, maar ook mooi de diepgang van het boek laten zien. Hoe ziet een ziel uit bijvoorbeeld (aldus Romanov): “Die is gemiddeld ongeveer 25 centimeter groot en zweeft op borsthoogte. Ze straalt een soort grijsachtig zilveren schijnsel uit en als je haar beetpakt, lijkt het even alsof je met je hand over de fijnste zijde strijkt voordat je erdoorheen gaat alsof het lucht was” of “Het tegengif voor eenzaamheid is geborgenheid“.
Het verhaal wordt in omgedraaide volgorde verteld, het begint bij het einde, dan komen er flarden jeugd tussendoor zodat het begrijpelijk wordt hoe het einde tot stand is gekomen. De beschrijvingen zorgen voor een roman waar je nog een paar dagen lang over na denkt, zelfs even over filosofeert. Benedict Wells omschrijft emoties en belevingen bijna poëtisch. Met recht is hij een talent te noemen.
H. Scheper
De eerste druk van dit vertaalde boek uit het Duits is in april 2017. Een maand later staat het al in de top van de bestsellerslijst. Wat maakt dit boek zo uitzonderlijk? Eerlijkheidshalve moet hieraan toegevoegd worden dat het boek in Duitsland al een jaar in de top 30 van Der Spiegel staat en dat de vertaalrechten al aan ruim 20 landen zijn verkocht. Daarmee is de snelle stijging op de bestsellerslijst wel voor een deel verklaard.
Het boek bestaat uit twee delen die weer onderverdeeld zijn in hoofdstukken met titels en jaartallen. Het verhaal, beter gezegd de herinneringen van de hoofdfiguur beginnen in 1980 en eindigen in 2012-2014, gevolgd door een apart deel zonder jaartal getiteld: Een ander leven. Dat deel begint als volgt: Als de tijd nu eens niet bestond? Als alles wat je beleeft eeuwig was en als de tijd aan jou voorbijging, maar jijzelf aan de dingen die je beleeft? Dat zijn de kernvragen in deze roman. Eigenlijk komt dat probleem al aan de orde in het begin van het boek. In een soort ongetitelde proloog lezen we: Waardoor komt het dat een leven wordt zoals het wordt?
Waar gaat het boek over? De hoofdpersoon, de verteller van het verhaal Jules Moreau, vertelt zijn levensgeschiedenis in de vorm van herinneringen na een motorongeluk: Ik ken de dood al lang, maar nu kent de dood mij ook.
Jules is het jongste kind in een gezin met de iets oudere zus Liz en broer Marty. Hun leven verandert drastisch als hun ouders bij een ongeluk omkomen in Frankrijk op weg naar Berdillac, een dorpje in de buurt van Montpellier waar vader Moreau van oorsprong vandaan komt. Hun tante brengt hen dan onder in een internaat in München. Dit is niet de mooiste periode in hun leven, integendeel. Jules voelt zich erg eenzaam, Liz gedraagt zich daar als een slet en krijgt al op jonge leeftijd een abortus. Alleen broer Marty gaat onverstoorbaar verder met zijn leven en sluit vriendschap met Tony. Jules typeert het leven daar als Wat volgt is donker onbegrip en een dichte mist, heel af en toe verlicht door een korte herinnering. Het enige lichtpuntje in het internaat is de vriendschap met Alva op wie hij verliefd wordt, maar zij stelt hem hevig teleur als hij haar in bed vindt met een ander.
Voortdurend komt het begrip herinnering terug, het is een soort rode draad in het verhaal: In mijn herinnering zie ik mezelf op het verlovingsfeest van mijn zus .Opvallend is ook de herhaling van gebeurtenissen in het verhaal. Met broer Marty en verloofde Elena en zus Liz gaan zij net als de ouders naar Berdillac. Hier experimenteren ze met LSD.
Deel 2 grijpt weer terug op het motorongeluk. Ik herstel verbijsterend snel van mijn motorongeluk. Zijn broer denkt in dit geval aan een zelfmoordpoging. In de volgende hoofdstukken beschrijft Jules hoe hij Alva teruggevonden heeft. Zij blijkt getrouwd te zijn met de veel oudere Russische schrijver Romanov en woont in een chalet in Zwitserland. Het echtpaar nodigt hem uit om hen te bezoeken. Hij verblijft daar heel wat maanden en de liefde ontluikt opnieuw. Met Romanov schrijft hij samen een boek met vijf verhalen. De liefdesrelatie met Alva ( hij ontdekt dat de naam in het Noors bosgeest betekent) mondt uit in een zwangerschap. Romanov heeft dan inmiddels al zelfmoord gepleegd. Er wordt een tweeling geboren: Luise en Vincent. Een heel gelukkige periode eindigt abrupt na een aantal jaren als blijkt dat Alva leukemie krijgt en sterft. Op heel indringende en liefdevolle wijze wordt dat proces beschreven.
De grote levensvragen rond verlies en eenzaamheid komen in dit boek uitgebreid aan de orde. Hoe daarmee om te gaan? Het antwoord luidt: Het tegengif voor eenzaamheid is geborgenheid.
Deze roman komt het beste tot zijn recht bij herlezing. Dan vallen de vele herhalingen beter op. Jules loopt bij voorbeeld als kind heel gevaarlijk over een boomstam over een rivier bij Berdillac, hij herhaalt dit later als hij met broer en zus weer in Berdillac is en laat dit ook aan zoon Vincent zien: niet bang zijn.
Nergens gaat het boek vervelen. Dit komt ook door de wisseling van omgeving waar het verhaal zich afspeelt: in München, Hamburg en Berlijn en niet te vergeten in Frankrijk en Zwitserland. Wat ook opvalt zijn de vele citaten die vaak niet vertaald worden. Het motto van F.Scott Fitzgerald, een lievelingsschrijver van Akva, is heel toepasselijk: I will tell you a story.
Benedict Wells is erin geslaagd de verschillende verhalen op een boeiende wijze en in een sublieme stijl met elkaar te verbinden.
Miekes recensie
Ook Mieke van der Weij heeft voor de NCRV-gids het boek Het einde van de eenzaamheid van Benedict Wells gerecenseerd. Lees hier of haar mening overeenkomt met de meningen van bovenstaande lezers.
