Lees hier de meningen van verschillende mensen over het boek Lincoln in de bardo van George Saunders. Lijkt het u leuk om zelf ook een recensie te schrijven? U kunt u opgeven via Miekes Leesclub.
H. C. M. J. Crins-Probst
Schimmige figuren van overledenen leiden een eigen leven op een begraafplaats in Washington ze converseren en becommentariëren. Hun observaties, terugblikken, uitspraken vormen mede de leidraad van het verhaal. De schrijver laat zich leiden door een dodenwereld die meer dan levend lijkt, enerzijds ver verwijderd van onze dagelijkse realiteit anderzijds ook wel herkenbaar.
Als de zoon van president Lincoln, Willie, overlijdt en in het graf wordt bijgezet verschijnt de vader ’s nachts om nogmaals afscheid van het stoffelijk overschot te nemen. Zijn handelen wordt nauwlettend geobserveerd. De overledenen blijken o zo dichtbij in hun bezorgdheden voor degenen die ze hebben moeten achterlaten. Hun band met dierbaren blijkt vaak hecht en loslaten is moeilijk. De schrijver observeert en doet verslag van denken en handelen. Hij brengt ze opnieuw tot leven een leven ver weg van onze dagelijkse realiteit. Een moeilijk te volgen wereld waarin een afrekening plaatsvindt voortbestaan in een hel of hemelse toestand. Maar zo ver is Willie nog niet hij bevindt zich in de bardo, een overgangssituatie. Daar worden verwoede pogingen gedaan hem in contact te brengen met zijn vader de president, maar ook een gewone vader. Een man in rouw, zijn presidentschap doet er niet toe. De schimmen proberen met gezamenlijke krachten een massageest te vormen om hun doel te bereiken.
Het verhaal bestaat uit afwisselend citaten uit berichten, verslagen van ooggetuigen en uitspraken van schimmen die rondwaren op de begraafplaats. Schimmen waarvan de gedaante waarin ze verkeren herinnert aan het leven dat ze leidden en ze nog verbindt met dat leven. De verhaallijn bestaat uit een cocktail van historische feiten en fictie, een mix van realiteit en fantastische, ook wel lugubere gebeurtenissen .
Het kost moeite om de schrijver in zijn gedachtegang te kunnen volgen. Geregeld haalt hij uitspraken aan die er niet wezenlijk toe doen en verwarrend werken. Ze bieden m.i. te weinig meerwaarde en zijn storend. Je moet voor het verhaal openstaan en het ondergaan, genieten van de mooie taal, je concentreren, mee laten voeren en een voorstelling vormen. Dan laat het je niet los en krijg je steeds meer bewondering voor de wondere gedachtewereld van de schrijver. Dat maakt het boek bijzonder waardevol.
G. W. Faber
In de flaptekst staat dat het een historische roman is, waarin sommige dingen die verzonnen lijken, waargebeurd zijn en sommige dingen die waargebeurd lijken, verzonnen zijn. Eerst wekte deze mededeling een lichte irritatie – ik wilde het ‘gewoon’ weten, maar al lezende intrigeerde het me. De feiten lijken duidelijk: de 11-jarige zoon van de toenmalige president van de Verenigde Staten, Abraham Lincoln, overlijdt. Zijn ouders lijken ontroostbaar en zijn vader kan moeilijk afscheid nemen.
Tussen deze gegevens en citaten daarover, zijn gedachten, verhalen en handelingen gevlochten van reeds overleden personen. Door het gebruikte, de (opzettelijke) taal- en interpunctiefouten wordt duidelijk wie deze personen zijn (geweest), wanneer zij hebben geleefd en wat hun rol is geweest. Het geheel vormt een zeer bijzonder boek.
M. Warning
Het boek Lincoln in de bardo is opgebouwd uit twee delen. Aan de hand van getuigenissen en citaten wordt beschreven wat er gebeurt rond het overlijden van Willie Lincoln, het zoontje ven president Abraham Lincoln. Het eerste deel beslaat de periode van ziekte, overlijden en begrafenis van de jongen en het tweede deel beschrijft wat er de nacht na zijn bijzetting gebeurt met Lincoln, die diep verdrietig ’s nachts het graf nog eenmaal bezoekt, en met een aantal personages/geesten die verblijven in de bardo (tussengebied tussen leven en dood).
Als je begint te lezen, is het erg wennen, omdat er steeds een ander personage aan het woord is. Dit kan zowel een ooggetuige zijn, als een van de geesten die al tijden op het kerkhof rondwaren en de overgang naar de dood niet kunnen maken. Al deze personages uit alle lagen van de bevolking hebben elk hun eigenaardigheden en hun eigen manier van spreken en commentaar geven op de gebeurtenissen. Dit maakt het boek tegelijk boeiend, maar ook lastig. Heel veel verschillende levensverhalen lopen door elkaar heen, maar komen op het eind toch allemaal op een wonderlijke manier samen. Ik vond het niet een heel makkelijk boek, maar wel een boeiend, vooral door de bijzondere manier waarop het geschreven is.
Miekes recensie
Ook Mieke van der Weij heeft voor de NCRV-gids het boek Lincoln in de bardo van George Saunders gerecenseerd. Lees hier of haar mening overeenkomt met de meningen van bovenstaande lezers.
