Sonja’s zoon van Emuna Elon

Een Israëlische schrijver ziet op archiefbeelden van de Tweede Wereldoorlog zijn moeder, met een blond jongetje op de arm. Dat jongetje is hij niet. Verschillende mensen hebben dit boek gerecenseerd. Benieuwd naar hun mening? U leest het hier!

Lees hier de meningen van verschillende mensen over het boek Sonja’s zoon van Emuna Elon. Lijkt het u leuk om zelf ook een recensie te schrijven? U kunt u opgeven via Miekes Leesclub.

J. Damen

Emuna Elon is een Israëlische schrijver, die opgroeide in Jeruzalem en New York. Ze was finaliste voor de National Jewish Book Award. Ze won de Gold Book Prize van de Book Publishers Association, de Aminach Prize, en de Prime Minister’s Prize.

In Sonja’s zoon maken we kennis met Joël Blum, een Israelische schrijver, die met zijn echtgenote Amsterdam bezoekt. Hij gaat onder meer naar het Joods Historisch Museum. Daar ziet hij, tot zijn stomme verbazing, in een filmfragment zijn eigen moeder, met een baby op de arm. Het vreemde aan dat beeld is, dat hij niet die baby is. Joel gaat later terug naar Amsterdam om de geschiedenis achter de foto te achterhalen. Hij heeft sterk het gevoel dat hij dit moet doen om het verleden van zijn moeder te begrijpen en zijn eigen identiteit te vinden.

Wat opvalt in Sonja’s zoon is de schrijfstijl. Het boek bestaat uit tamelijk korte leesfragmenten en lange zinnen, wat een beetje de vaart uit het verhaal haalt. Ook de gedetailleerde beschrijvingen zijn zo nu en dan wat teveel van het goede, er blijft weinig te raden over.Het heen en weer springen in de tijd geeft het verhaal de nodige spanning, maar zorgt er ook voor dat het boek niet aldoor even gemakkelijk te lezen is.Sonja’s zoon bevat uitgebreide beschrijvingen van het Amsterdam uit de jaren waarin het boek zich afspeelt, met daarin alle bekende situaties, zoals bijvoorbeeld ramen zonder gordijnen, bruggetjes, koffieshops , de grachten , de vele geparkeerde fietsen enzovoort.

Joel heeft zijn kamer verlaten en hij loopt, loopt door al die ondraaglijke schoonheid van de stad, totdat hij blijft staan op een van de bruggetjes over de Keizersgracht, tegen de stijlvolle brugleuning aan, tussen de geparkeerde fietsen.’

Ook vinden we bijvoorbeeld uitgebreide beschrijvingen over de geschiedenis van Nederland als waterland. ‘Meer dan 40 procent van het oppervlak van dit bijzondere land bestaat uit polders, oppervlakken die vroeger aan de zee toebehoorden, totdat ze haar ontnomen werden en drooggemalen zijn door leden van het Nederlandse volk met behulp van een gecompliceerd systeem van sluizen en dijken en sloten en windmolens.’

En dan zijn daar natuurlijk de – nog steeds – aangrijpende beelden van de joden in de oorlog, zoals onder meer de Jodenster, de razzia’s, de deportaties. Al snel tijdens het lezen laat het zich raden, waar het verhaal naartoe gaat, waardoor het verrassingseffect teniet gedaan wordt en dat is jammer.
Toch is Sonja’s zoon uiteindelijk een mooi en ontroerend boek, zeker het lezen waard.

G.W. Faber

Deze eerste in het Nederlands vertaalde roman van de Israelische schrijfster Emuna Elon is geïnspireerd op werkelijk plaats gevonden gebeurtenissen. Het lijkt een parallel geschreven verhaal, de ene lijn van de hoofdpersoon die schrijver is en op zoek gaat naar zijn herkomst (nadat hij toevallig beelden van zijn moeder heeft gezien in het Joods Historisch Museum) wordt afgewisseld met de gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog.

Behalve door het pakkend verhaal, is het boek een genot om te lezen door de mooie beeldspraken, zoals het antwoord op de vraag over verschillen tussen generaties Israëlische schrijvers: denk aan de archeologische heuvel waaraan de staat Israël ontsproten is en die omspoeld wordt door zowel oude als nieuwe golven. De hoofdpersoon, de schrijver, ziet zichzelf schrijven, zoals de schilder Van Gogh zichzelf schilderde.

Je wordt soms ook met je neus op de feiten gedrukt, zoals wanneer je beseft dat er nog steeds merkbare gevolgen zijn van de Tweede Wereldoorlog, zoals de emotionele castratie, doorgegeven aan kinderen als een genetische afwijking. Hierdoor voel je je nauw betrokken bij een van de vele menselijke drama’s die zich in de oorlog hebben voltrokken.

Als climax praat de hoofdpersoon (Joël) met zijn kleinzoon, die hij toevallig in Amsterdam ontmoet, over het al dan niet vermeende recht om over de andere hoofdpersoon (Sonja) een oordeel te vellen.

Wat geweest is, is geweest. Het water is verder gestroomd.

E. Meeboer

Het verhaal maakte mij somber, net zoals de verschrikkingen van de oorlog, die in de periode voor 4 mei, jaar-in-jaar-uit in de media uitgebreid aan bod komen, mij somber maken. De oorlog zit
dicht onder mijn huid en daarom is het elk jaar weer een uitdaging om in deze periode het verdriet zoveel mogelijk te beperken door er zo min mogelijk mee bezig te zijn, zodat er op 5 mei weer opgelucht adem gehaald kan worden.

De uitputtende beschrijvingen van de omzwervingen van Joël als toerist door de mij overbekende buurten in Amsterdam vond ik soms iets teveel van het goede, net als zijn tochten door het Rijks.
Een verzonnen verhaal over de ellende van de oorlog staat niet op mijn verlanglijstje, maar Emuna Elon is wel een vaardig schrijfster. De gebeurtenissen in de oorlog zijn aannemelijk en ik kon mij sterk inleven in de knap beschreven personages.

E. Zwanenburg

De eerste in het Nederlands vertaalde roman van de Israëlische schrijfster Emuna Elon geeft een onorthodox beeld van het al vaak vertelde verhaal van de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog.
De succesvolle Israëlische schrijver Joel Blum is ter promotie van zijn laatste boek uitgenodigd voor een lezing in Amsterdam. Het is de eerste keer dat hij terugkeert naar de stad waar hij in de oorlogsjaren geboren is. Hij ziet bij toeval in het Joods Historisch Museum een filmpje waarop hij zijn moeder en zusje herkent, maar wie is de baby die zijn moeder op haar arm heeft?
Het laat hem niet los, en terug in Israel maakt hij zijn agenda leeg om alleen naar Amsterdam te gaan, op zoek naar het geheim van zijn moeder (en zus).

Deze zoektocht is de kern van het verhaal. Daarvoor gebruikt Elon een truc die aanvankelijk goed werkt, maar op den duur gaat irriteren: Joel vereenzelvigt zich met zijn moeder Sonja, treedt letterlijk in haar voetsporen om (bijna) fysiek dezelfde angst en wanhoop te ervaren die zij ook had, toen ze op zoek was naar een uitweg uit de naziterreur. Haar echtgenoot is verdwenen, ze heeft weinig connecties die kunnen zorgen voor een passende onderduik en de gefortuneerde Joodse familie in wier huis ze woont, biedt weinig hulp, want deze bereidt een vlucht naar de VS voor. Het boek beschrijft zijn zwerftochten nauwgezet, de wanhoop die zij gevoeld heeft wordt steeds meer de wanhoop van Joel en grijpt ook de lezer aan. Heel bijzonder dat de schrijfster dit heeft weten te bereiken.

Het blijkt dat Joel een onthechte man is, een einzelgänger die zichzelf afsluit van zijn omgeving en zelfs zijn kinderen nauwelijks kent. Gelukkig heeft hij een warme echtgenote die hem geborgenheid biedt, maar zonder haar, alleen in Amsterdam, slaat de vervreemding toe. Hij gaat zijn stugge moeder, die van niemand iets nodig had, steeds beter begrijpen, en daarmee ook zichzelf. Uiteindelijk ontrafelt hij het geheim, blowt met zijn kleinzoon en neemt zich voor meer aandacht aan zijn (klein)kinderen te gaan besteden. Einde aan een louterende tocht door Amsterdam.

Ik heb het niet geprobeerd, maar ik denk dat je met het boek in de hand aardige wandeltochten door Amsterdam kunt maken, zo precies en gedetailleerd is de stad zowel in de jaren veertig als in het heden beschreven.

Hoewel het verhaal wat te veel uitgesponnen is, is het een waardevolle aanvulling op de literatuur over de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog.

Miekes recensie

Ook Mieke van der Weij heeft voor de NCRV-gids het boek Sonja’s zoon van Emuna Elon gerecenseerd. Lees hier of haar mening overeenkomt met de meningen van bovenstaande lezers